Na twee aaneensluitende architectuurreizen te hebben begeleid door Berlijn (2022) en Praag (2023) zijn we dit jaar met de Studievereniging Hestia (Hanzehogeschool, Groningen) naar Budapest afgereisd. Een week lang heb ik mogen spreken over deze hoogculturele tweelingstad, ooit bekend als Aquincum, aan het uiteinde van het Romeinse rijk, en een grens tussen oost en west. De vele bezettingen die de stad door de eeuwen heen heeft gekend – van Mongolen, tot Ottomanen en de Habsburgers – en daarmee de rijke verscheidenheid van etniciteiten die zich in de bouwkunst hebben uitgedrukt maken Budapest een waar kakofonie van stijlen, symbolen, en uitdrukkingen, éen waar in het middelpunt de zoektocht van de Hongaar zelf staat; de behoefte voor een eigen volkscultuur. Het zijn dan ook figuren zoals Lechner en Lajta die aan begin van de twintigste eeuw vorm gaven aan deze zoektocht, en hun vormen lieten afleiden uit de volkskunst van de Magyaren – een samenstelling oorspronkelijk Aziatische stammen die de grondslag heeft gelegd voor het Hongaarse volk. De duur van zo’n zoektocht, de haperingen die door oorlogen, bombardementen en bezettingen hier in schaden, en het leed wat hier aan verbonden is, heeft (bouw)vormen opgeleverd waarin zich emoties van hoge intensiteit schommelen. Het is dan ook de kunst om onszelf in deze tijdslagen te verplaatsen, en zó de stad en haar vele gezichten te begrijpen en er expressie aan te geven.
Joseph G. Gardella: Portfolio 